آنچه از سوال شما متوجه می‌شوم این است که موضوع درباره‌ی لک‌های قهوه‌ای روی گونه‌ها و تشخیص و درمان آن‌ها است.
علت احتمالی لک‌های قهوه‌ای صورت
لک‌های قهوه‌ای روی صورت، به‌خصوص اگر در ناحیه‌ی گونه ظاهر شوند و با نور خورشید تشدید شوند، اغلب ناشی از اختلالات پیگمانتاسیون (رنگدانهای) هستند. این لک‌ها می‌توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند، که شایع‌ترین آن‌ها عبارتند از:
-
ملاسما (Melasma): لک‌های قهوه‌ای یا خاکستری که بیشتر در خانم‌ها و به‌خصوص در ناحیه گونه، پیشانی و بالای لب ظاهر می‌شوند. معمولاً به‌دلیل تغییرات هورمونی، بارداری، مصرف قرص‌های ضدبارداری یا مواجهه‌ی زیاد با نور خورشید ایجاد می‌شوند.
-
لک‌های آفتابی (Solar Lentigines): ناشی از تماس مداوم با نور خورشید هستند و بیشتر در نواحی باز صورت و پشت دست دیده می‌شوند.
-
هایپرپیگمانتاسیون پس از التهاب (PIH): اگر پیش‌تر جوش، زخم یا تحریک پوستی داشته‌اید، ممکن است بعد از بهبودی ناحیه، به‌صورت قهوه‌ای باقی بماند.
-
تغییر رنگ ناشی از مصرف برخی داروها یا محصولات آرایشی: که باعث تحریک پوست یا واکنش نوری می‌شوند.
چطور تفاوت لک و تغییر رنگ ساده‌ی پوست را تشخیص دهیم؟
برای تمایز بین لک واقعی و تغییر رنگ موقتی یا سطحی پوست، موارد زیر کمک‌کننده هستند:
-
ظاهر ثابت و مقاوم به شستشو و اسکراب: اگر ناحیه با شستشو یا لایه‌برداری ساده برطرف نمی‌شود، احتمال لک بودن بالاست.
-
تشدید با آفتاب: لک‌های واقعی، به‌خصوص ملاسما، با نور خورشید بدتر می‌شوند. اگر شما هم متوجه شده‌اید که تابش آفتاب آن‌ها را پررنگ‌تر می‌کند، احتمال ملاسما یا لک آفتابی مطرح است.
-
وجود تقارن: لک‌های ملاسما اغلب قرینه و مشابه در دو طرف صورت دیده می‌شوند.
-
سابقه‌ی خانوادگی یا تغییرات هورمونی: اگر در خانواده‌تان سابقه‌ی چنین لک‌هایی وجود دارد یا اخیراً تغییرات هورمونی، بارداری یا مصرف دارویی خاصی داشته‌اید، احتمال لک‌های هورمونی بیشتر است.
اقدامات پیشنهادی برای شروع درمان
برای درمان این لک‌ها، قدم‌های زیر را پیشنهاد می‌کنم:
محافظت کامل در برابر نور خورشید
-
استفاده‌ی روزانه و مداوم از ضدآفتاب با SPF حداقل ۵۰، حتی در خانه یا هوای ابری.
-
ضدآفتاب باید هر ۲ تا ۳ ساعت تمدید شود.
-
استفاده از کلاه لبه‌دار و عینک آفتابی در فضای باز.
-
اجتناب از تماس مستقیم با نور آفتاب در ساعات اوج تابش (۱۰ صبح تا ۴ عصر).
شروع درمان موضعی با داروهای روشن‌کننده
برای شروع می‌توان از ترکیبات زیر (با مشورت پزشک) استفاده کرد:
-
هیدروکینون ۲–۴٪ (درمان کلاسیک لک، معمولاً با نسخه تجویز می‌شود)
-
ترکیبات حاوی آربوتین، اسید کوجیک، نیاسینامید، و ویتامین C (در محصولات روشن‌کننده‌ی OTC)
-
ترکیبات ترکیبی مثل کرم ترای‌لما (حاوی هیدروکینون، ترتینوئین و کورتون، تحت نظر پزشک)
استفاده از لایه‌بردارهای ملایم
-
لایه‌بردارهای شیمیایی مانند گلیکولیک اسید یا لاکتیک اسید در درصدهای کم (۵ تا ۱۰٪)
-
استفاده هفته‌ای ۲ تا ۳ بار با رعایت اصول مراقبت و پرهیز از التهاب
مراجعه به متخصص پوست
اگر لک‌ها مقاوم‌اند یا مطمئن نیستید دقیقاً با چه نوعی از لک‌ها مواجه‌اید، بهتر است برای ارزیابی دقیق‌تر از دستگاه‌های آنالیز پوست (مثل Wood’s Lamp) یا درماتوسکوپی استفاده شود. این کار کمک می‌کند تا عمق لک مشخص شود (سطحی یا عمقی) و بهترین درمان تعیین گردد.
روش‌های پیشرفته در صورت نیاز
اگر با درمان‌های خانگی و موضعی پاسخ مناسبی نگرفتید، روش‌های زیر تحت نظر پزشک متخصص قابل بررسی هستند:
-
لیزرهای مخصوص لک مانند Q-switched Nd:YAG یا PicoLaser
-
میکرونیدلینگ همراه با سرم‌های روشن‌کننده
-
پیلینگ شیمیایی تخصصی (مثل پیلینگ TCA یا Jessner)
-
درمان با مزوتراپی یا مزوبلندهای ضد لک
توصیه‌های کاربردی روزانه
-
از محصولات لایه‌بردار فیزیکی (مثل اسکراب زبر) خودداری کنید تا تحریک پوست بیشتر نشود.
-
به هیچ عنوان لک‌ها را نمالید یا نکنید؛ این کار باعث تحریک و تشدید لک می‌شود.
-
اگر آرایش می‌کنید، از محصولات غیرکمدوژنیک و با SPF استفاده کنید.
جمع‌بندی
با توجه به توصیف شما، احتمالاً این لک‌ها از نوع ملاسما یا لک آفتابی هستند که با نور خورشید پررنگ‌تر می‌شوند. برای درمان مؤثر:
-
از همین امروز استفاده‌ی منظم از ضدآفتاب را شروع کنید.
-
یک روتین ساده‌ی مراقبت از پوست با ترکیبات ضدلک را آغاز کنید.
-
در صورت عدم پاسخ پس از چند هفته، حتماً با متخصص پوست مشورت کنید تا درمان تخصصی‌تری برایتان آغاز شود.
اقدام زودهنگام و پیوسته در درمان لک‌ها می‌تواند تأثیر زیادی در بهبود ظاهر و جلوگیری از عمیق‌تر شدن آن‌ها داشته باشد.
