آنچه از عکسها و مدارک شما متوجه شدم این است که موضوع مربوط به ریزش مو پس از قطع اسپیرونولاکتون و وضعیت هورمونی مرتبط با PCO (تنبلی تخمدان) است. در ادامه توضیح جامع و دقیق بر اساس وضعیت فعلیتان آوردهام.
بررسی وضعیت فعلی
بر اساس نتایج آزمایش و سونوگرافی:
-
LH بالا (۲۳.۸۶) و FSH پایین (۲.۸۴) است، که نسبت LH/FSH بالا میباشد و با الگوی تنبلی تخمدان (PCO) تطابق دارد.
-
در سونوگرافی، افزایش حجم تخمدان و فولیکولهای متعدد محیطی نیز گزارش شده که مؤید همین تشخیص است.
-
تستوسترون در محدودهی نرمال است ولی ممکن است در مرز بالایی طبیعی باشد (که برای برخی زنان باعث ریزش مو و جوش میشود).
-
طبق توضیحات شما، سابقه جوش، موی زائد و پاسخ خوب به اسپیرونولاکتون داشتهاید، که نشاندهندهی حساسیت گیرندههای آندروژنی است، حتی اگر عدد تستوسترون خیلی بالا نباشد.
علت ریزش مو پس از قطع اسپیرونولاکتون
اسپیرونولاکتون مهارکنندهی گیرندههای آندروژن است و با کاهش اثر هورمونهای مردانه روی فولیکول مو، از ریزش جلوگیری میکند.
اما بعد از قطع ناگهانی دارو، بدن مدتی طول میکشد تا تعادل هورمونی جدید پیدا کند و در این فاصله:
-
سطح آندروژنهای آزاد بالا میرود
-
فولیکولهای حساس دوباره دچار مینیاتوریزه شدن میشوند
-
ریزش موی شدید موقت (Telogen Effluvium + Androgenic pattern) اتفاق میافتد.
پاسخ به سؤالات شما
۱. آیا میتوانم اسپیرونولاکتون را بهصورت پلکانی استفاده کنم؟
بله ✅ روش پیشنهادی شما منطقی است، اما باید با نظارت پزشک انجام شود:
-
۶ تا ۱۲ ماه با ۱۰۰ میلیگرم
-
سپس ۶ ماه با ۵۰ میلیگرم
-
و در ادامه ۶ ماه با ۲۵ میلیگرم
این روند باعث کاهش تدریجی وابستگی بدن و جلوگیری از شوک هورمونی میشود.
اما باید در کنار آن از مکملهای لازم (ویتامین D، بیوتین، زینک، آهن در صورت کمبود) استفاده شود تا اثر محافظتی بر مو حفظ گردد.
۲. آیا میتوانم بهجای اسپیرونولاکتون از پروستیکا + ولوومن یا پرفکت دایموند استفاده کنم؟
-
پروستیکا حاوی عصاره Saw Palmetto است که خاصیت ضدآندروژنی ملایم دارد و میتواند جایگزین نسبی اسپیرونولاکتون در افراد با PCO خفیف تا متوسط باشد.
-
ولوومن یا پرفکت دایموند مکملهای تغذیهای هستند و تأثیرشان بیشتر حمایتی است (به بهبود ضخامت و رشد مو کمک میکنند، اما اثر ضدآندروژنی ندارند).
🔸 بنابراین در خانمی با سابقهی PCO و ریزش پس از قطع اسپیرو:
بهتر است ابتدا ۳ تا ۶ ماه پروستیکا روزانه + یکی از مکملهای تغذیهای را امتحان کنید،
اگر پس از ۳ ماه ریزش کنترل نشد یا موها نازکتر شدند، لازم است مجدداً اسپیرونولاکتون با دوز پایین (۲۵ یا ۵۰) شروع شود.
۳. آیا مصرف طولانی اسپیرونولاکتون باعث از بین رفتن اثر آن میشود؟
خیر ❌ معمولاً بدن نسبت به اسپیرونولاکتون مقاوم نمیشود.
اما در مصرف طولانیمدت (بیش از ۲ سال):
-
باید الکترولیتها (خصوصاً پتاسیم) و عملکرد کلیه سالی یکبار بررسی شود.
-
گاهی بهصورت متناوب ۱–۲ ماه قطع موقت دارو توصیه میشود تا بدن استراحت کند.
توصیههای کمکی برای تقویت مو
علاوه بر دارو، مراقبت همزمان با رژیم و مکمل بسیار مهم است:
۱. تغذیه و سبک زندگی
-
رژیم کمقند و کمکربوهیدرات (برای کنترل PCO)
-
افزایش مصرف پروتئین (تخممرغ، مرغ، ماهی)
-
ورزش منظم ۳ تا ۴ بار در هفته برای تنظیم انسولین و آندروژنها
۲. مکملهای پیشنهادی
-
زینک ۱۵–۳۰ میلیگرم روزانه
-
بیوتین ۵۰۰۰ میکروگرم
-
ویتامین D در صورت کمبود
-
امگا۳
-
و در صورت نیاز، پرفکت دایموند یا ولوومن
۳. درمانهای موضعی
-
محلول ماینوکسیدیل ۲٪ یا ۵٪ روزی یکبار (در صورت تأیید پزشک)
-
سرم یا تونیکهای حاوی کافئین، ساوپالمتو یا نیاسینآمید
-
ماساژ کف سر روزانه برای افزایش جریان خون
جمعبندی
-
الگوی هورمونی و سونوگرافی شما با PCO سازگار است.
-
ریزش مو پس از قطع اسپیرونولاکتون موقتی است ولی نیاز به کنترل دارد.
-
استفاده از پروستیکا و مکملهای تقویتی میتواند کمککننده باشد، اما ممکن است کافی نباشد.
-
مصرف طولانی اسپیرونولاکتون مشکلی ندارد به شرط آزمایش دورهای کلیه و پتاسیم.
اگر بخواهم خلاصه کنم:
بهترین کار این است که یا اسپیرونولاکتون را مجدداً با دوز پایین و تحت کنترل شروع کنید،
یا حداقل ۳ تا ۶ ماه از پروستیکا + مولتیویتامین (ولوومن یا پرفکت دایموند) استفاده کرده و وضعیت ریزش را مجدداً ارزیابی نمایید.
