آنچه از سؤال شما متوجه می‌شوم این است که درباره‌ی عود شاخک‌های بینی پس از عمل سپتورینوپلاستی و سوزاندن آن‌ها با لیزر، و تداوم درد و ناراحتی اطراف بینی و زیر چشم پرسش دارید.
وضعیت طبیعی شاخک‌های بینی و امکان مشاهده آن‌ها در معاینه
شاخک‌های بینی (یا همان توربینت‌ها) ساختارهای نرمی درون بینی هستند که نقش مهمی در رطوبت‌رسانی، تصفیه و گرم‌کردن هوا دارند. در افراد معمولی و بدون جراحی، با استفاده از اسپکولوم بینی یا اندوسکوپ در مطب، شاخک‌ها قابل مشاهده و ارزیابی هستند، خصوصاً اگر بزرگ شده باشند (هایپرتروفی داشته باشند). اما:
-
در حالت عادی، شاخک‌ها به‌دلیل موقعیت داخلی و بافت نرمشان، تنها توسط پزشک و با ابزار معاینه قابل مشاهده‌اند.
-
گاهی فقط شاخک تحتانی (Inferior Turbinate) که بزرگ‌ترین است، در معاینه معمول دیده می‌شود. شاخک‌های میانی یا فوقانی نیاز به معاینه تخصصی‌تری دارند.
چرا پس از سوزاندن شاخک‌ها هنوز درد، تورم و سوزش چشم دارید؟
مواردی که ذکر کردید – مانند درد اطراف بینی، زیر چشم، افزایش ورم هنگام کار یا پایین بودن سر، سوزش چشم – نشان‌دهنده تحریک عصبی، التهاب بافتی مداوم یا اختلال در تخلیه سینوس‌ها است. دلایل احتمالی عبارتند از:
-
آسیب به عصب‌های حسی اطراف بینی و صورت در اثر جراحی یا لیزر: ممکن است منجر به دردهای مداوم، سوزش و حساسیت شود (نورالژی).
-
اختلال در تخلیه سینوس‌های اطراف بینی مثل سینوس ماگزیلاری، که هنگام پایین بودن سر یا انجام کارهای فیزیکی، فشار بیشتری احساس می‌شود.
-
فیبروز یا چسبندگی بافتی در ناحیه شاخک‌ها که می‌تواند منجر به انسداد و التهاب موضعی مزمن شود.
-
حساسیت یا واکنش بیش‌فعالی عصبی (Non-allergic rhinitis): در این حالت، بدون وجود آلرژی مشخص، بدن به محرک‌های ساده مانند بو، گرما یا کار فیزیکی واکنش شدید نشان می‌دهد.
-
گاهی نیز دردهای ارجاعی (Referred Pain) ناشی از تحریک شاخه‌هایی از عصب تری‌ژمینال (سه‌قلو) باعث درد در ناحیه صورت یا اطراف چشم می‌شوند.
آیا بدن برخی افراد به‌طور خاص واکنش شدیدتری به جراحی یا درمان‌های تهاجمی می‌دهد؟
بله. بعضی از افراد زمینه‌ی افزایش حساسیت یا التهاب دارند که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
-
زمینه آلرژیک یا بیماری‌های خودایمنی پنهان یا نهفته
-
سابقه‌ی فیبروز یا واکنش‌های التهابی شدید پس از زخم یا عمل جراحی
-
بدن‌هایی با پاسخ بیش‌فعالی عصبی (Hyperreactivity) که حتی به تحریکات کوچک نیز واکنش دردناک نشان می‌دهند
در این شرایط، بدن ممکن است پس از سوزاندن شاخک‌ها نیز همچنان با التهاب مزمن، درد یا بازگشت تورم پاسخ دهد.
بهترین روش درمان شاخک‌های بینی پس از عمل برای جلوگیری از بازگشت
درمان بهینه شاخک‌های بینی بعد از عمل، به شدت و علت هایپرتروفی بستگی دارد. درمان‌هایی که کمترین احتمال برگشت را دارند عبارت‌اند از:
روش‌های غیرتهاجمی و حمایتی (برای کنترل التهاب و پیشگیری از عود)
-
استفاده منظم از اسپری‌های کورتون داخل بینی (مثل فلوتیکازون یا بودزوناید) تحت نظر پزشک
-
شستشوی روزانه با سرم ایزوتون یا هایپرتون – که شما به‌درستی ادامه داده‌اید
-
کنترل آلرژی‌های زمینه‌ای اگر وجود دارد (با آنتی‌هیستامین یا تست‌های آلرژی)
-
اجتناب از محرک‌هایی مانند گردوغبار، بوی تند، مواد شوینده و هوای سرد خشک
روش‌های مداخله‌ای پیشرفته (در صورت عود مجدد شاخک‌ها)
-
توربینوپلاستی با پلاسمای آر اف (RF Coblation): روشی مؤثر، دقیق و با حداقل آسیب به بافت‌های اطراف. این روش نسبت به لیزر معمولی آسیب کمتری ایجاد می‌کند و برگشت‌پذیری کمتری دارد.
-
ساب‌موکوسال ریداکشن (زیرمخاطی): برداشتن جزئی بافت داخلی شاخک، بدون آسیب به مخاط سطحی، با احتمال چسبندگی کمتر
-
استفاده از لیزرهای دقیق‌تر مانند دیود یا KTP با توانایی کنترل بهتر عمق نفوذ
-
پایش دقیق‌تر با اندوسکوپ هنگام درمان جهت کاهش خطای درمان و چسبندگی
نکات کاربردی برای کاهش درد و جلوگیری از بدتر شدن وضعیت
-
در زمان‌هایی که سرتان پایین است (مثلاً هنگام کار یا آشپزی)، بهتر است با زاویه مناسب و بدون خم شدن زیاد کار کنید.
-
از بخار گرم برای مرطوب‌سازی مجاری بینی و کاهش التهاب استفاده کنید.
-
اگر درد ادامه دارد، مشورت با فوق‌تخصص گوش و اعصاب (نورولوژیست ENT) برای بررسی احتمال نورالژی مفید است.
-
گاهی یک دوره درمان با داروهای نورولوژیک مثل گاباپنتین یا پره‌گابالین تحت نظر پزشک، برای تسکین درد عصبی کاربرد دارد.
-
در صورت ادامه مشکل، تصویربرداری سینوس‌ها (CT Scan سینوس) برای بررسی دقیق انسداد یا التهاب مزمن توصیه می‌شود.
جمع‌بندی
-
در افراد معمولی هم شاخک‌های بینی با معاینه دقیق توسط پزشک قابل مشاهده هستند.
-
درد اطراف بینی و زیر چشم پس از لیزر می‌تواند به دلایل مختلفی مانند التهاب عصبی، سینوزیت، چسبندگی یا حساسیت بیش‌ازحد بدن باشد.
-
روش‌هایی مانند آر‌اف کوبلیشن و توربینوپلاستی زیرمخاطی معمولاً نتایج پایدارتری دارند و برگشت شاخک‌ها را کمتر می‌کنند.
-
رعایت نکات ساده در خانه، استفاده صحیح از داروها، و پیگیری تخصصی می‌تواند در کاهش علائم و بازگشت کیفیت زندگی کمک کند.
