واریس به رگ هایی گفته می شود که بر اثر اختلال در عملکرد دریچه های وریدی، متورم و برجسته شده اند. این اختلال باعث می شود خون به درستی در مسیر خود جریان نداشته باشد و در نتیجه، رگ ها به صورت پیچ خورده و نمایان در سطح پوست ظاهر شوند. شایع ترین محل بروز واریس، پاها هستند، زیرا فشار ایستادن و راه رفتن روی آن ها بیشتر است.
عوامل مختلفی مثل ژنتیک، بارداری، چاقی، ایستادن طولانی مدت و تغییرات هورمونی می توانند زمینه ساز ابتلا به رگ های واریسی باشند. اگرچه واریس ممکن است بی خطر به نظر برسد، اما در برخی موارد می تواند با درد، خارش و احساس سنگینی همراه باشد و حتی منجر به عوارضی مانند زخم یا لخته شدن خون شود.
رگ های عنکبوتی یا «تلانژکتازی ها» مویرگ های باریک و سطحی هستند که معمولاً به رنگ های قرمز، آبی یا بنفش دیده می شوند. این رگ ها اغلب در ران ها، ساق پا یا صورت ظاهر می شوند و برخلاف واریس، معمولاً بدون درد هستند و بیشتر یک مشکل زیبایی به شمار می آیند.
علت اصلی ایجاد این رگ ها نیز مانند واریس، ضعف دیواره رگ ها و فشار بیش از حد به سیستم گردش خون سطحی است. با این حال، ظاهر شبکه ای و پراکنده آن ها که شبیه تار عنکبوت است، آن ها را از رگ های برجسته ی واریسی متمایز می کند. خوشبختانه، اسکلروتراپی برای درمان رگ های عنکبوتی نیز مؤثر است و بدون نیاز به تیغ جراحی، نتایج رضایت بخشی ارائه می دهد.
اسکلروتراپی یک روش غیرجراحی و کم تهاجمی برای درمان رگ های واریسی و رگ های عنکبوتی است. در این روش، محلولی به وسیله سوزن نازک به داخل رگ معیوب تزریق می شود که باعث تحریک دیواره رگ و در نهایت بسته شدن آن می گردد. با گذشت زمان، رگ بسته شده توسط بدن جذب می شود و به تدریج از بین می رود.
این روش بیشتر برای رگ های کوچک تا متوسط استفاده می شود و بسته به میزان درگیری و محل قرارگیری رگ ها، ممکن است چندین جلسه درمان نیاز باشد. نتایج اسکلروتراپی معمولاً طی چند هفته تا چند ماه قابل مشاهده هستند و این روش با استقبال زیادی از سوی بیمارانی که به دنبال گزینه ای بدون جراحی برای درمان واریس هستند، مواجه شده است.
اسکلروتراپی نه تنها روشی ایمن و مؤثر برای بهبود ظاهری پوست است، بلکه از بروز عوارض جدی تر ناشی از واریس نیز پیشگیری می کند.
از جمله مزایای اسکلروتراپی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- غیرجراحی بودن
- زمان نقاهت کوتاه
- درد کم هنگام انجام
- بهبود ظاهر رگ ها
- پیشگیری از پیشرفت بیماری
- انجام در کلینیک سرپایی
- نتایج سریع و ماندگار
افرادی که رگ های واریسی سطحی یا رگ های عنکبوتی دارند و به دنبال درمانی مؤثر و غیرتهاجمی هستند، می توانند گزینه های مناسبی برای درمان با اسکلروتراپی باشند. این روش به ویژه برای کسانی که از ظاهر رگ های پا یا صورت خود ناراضی هستند، پیشنهاد می شود. همچنین در مواردی که درد خفیف یا احساس سنگینی پا وجود دارد، می تواند تسکین بخش باشد.
با این حال، این روش برای همه افراد مناسب نیست. زنان باردار، افرادی که سابقه لخته شدن خون دارند یا کسانی که حساسیت به مواد تزریقی دارند، ممکن است نیاز به بررسی دقیق تری توسط پزشک متخصص داشته باشند. مشاوره تخصصی قبل از شروع درمان، به انتخاب بهترین روش کمک می کند.
برای رسیدن به بهترین نتیجه از اسکلروتراپی، رعایت برخی نکات پیش از درمان ضروری است. معمولاً پزشک قبل از انجام اسکلروتراپی دستورالعمل هایی برای بیمار در نظر می گیرد تا روند درمان با کمترین عارضه انجام شود.
مهم ترین اقدامات قبل از اسکلروتراپی شامل موارد زیر است:
- پرهیز از اصلاح پاها با تیغ یک روز قبل
- عدم استفاده از لوسیون یا کرم در روز درمان
- پوشیدن لباس راحت و گشاد
- همراه داشتن جوراب مخصوص فشاری
- مطلع کردن پزشک از داروهای مصرفی
- خودداری از مصرف داروهای رقیق کننده خون
- ناشتا نبودن در روز مراجعه
در فرایند اسکلروتراپی، ابتدا ناحیه مورد نظر با مواد ضدعفونی کننده تمیز می شود. سپس پزشک با استفاده از یک سوزن بسیار نازک، ماده اسکلروزان را مستقیماً داخل رگ هدف تزریق می کند. این ماده موجب تحریک دیواره داخلی رگ می شود و با گذشت زمان باعث چسبیدن دیواره ها به یکدیگر و بسته شدن کامل رگ می گردد. این رگ دیگر نقشی در گردش خون نخواهد داشت و در نهایت توسط بدن جذب می شود.
مدت زمان هر جلسه بسته به تعداد رگ ها و وسعت ناحیه درمان، بین ۱۵ تا ۴۵ دقیقه متغیر است. بعد از انجام تزریق، معمولاً از جوراب های فشاری برای بهبود نتایج و جلوگیری از ایجاد لخته استفاده می شود. پس از پایان جلسه، بیمار می تواند به فعالیت های روزمره خود بازگردد، اگرچه رعایت برخی توصیه های مراقبتی پس از درمان، الزامی است.
فوم اسکلروتراپی نوعی پیشرفته تر از اسکلروتراپی سنتی است که در آن ماده تزریقی به صورت کف یا فوم وارد رگ می شود. این فوم به علت چگالی بیشتر نسبت به فرم مایع، می تواند در تماس بیشتری با دیواره های داخلی رگ قرار گیرد و اثر درمانی قوی تری داشته باشد. فوم همچنین می تواند رگ های بزرگ تر را بهتر پوشش دهد، بدون آن که نیاز به افزایش حجم ماده تزریقی باشد.
این روش به ویژه برای درمان رگ های واریسی عمقی تر یا برجسته تر استفاده می شود و معمولاً نتایج بهتری نسبت به روش مایع به همراه دارد. البته انتخاب بین این دو روش به نظر پزشک، نوع و اندازه رگ ها، و شرایط کلی بدن بیمار بستگی دارد. فوم اسکلروتراپی یکی از نوآوری های مؤثر در حوزه درمان غیرجراحی واریس محسوب می شود.
نتایج اسکلروتراپی بسته به نوع رگ ها، میزان آسیب دیدگی، متابولیسم بدن فرد و رعایت نکات مراقبتی، ممکن است از چند هفته تا چند ماه بعد از درمان مشاهده شود. در بسیاری از موارد، به ویژه در رگ های عنکبوتی، بهبود ظاهری پس از ۳ تا ۶ هفته مشخص می شود. در رگ های بزرگ تر، روند جذب ممکن است تا ۴ ماه به طول بینجامد.
برای رسیدن به نتیجه مطلوب، برخی بیماران به بیش از یک جلسه درمان نیاز دارند. همچنین استفاده از جوراب فشاری و خودداری از ایستادن طولانی مدت در دوران نقاهت، نقش مهمی در تسریع نتایج دارد. اگرچه اسکلروتراپی نمی تواند از ایجاد رگ های جدید جلوگیری کند، اما رگ های درمان شده معمولاً به طور کامل ناپدید می شوند یا ظاهر بسیار بهتری پیدا می کنند.
درست است که اسکلروتراپی یک روش ایمن و غیرتهاجمی محسوب می شود، اما مانند هر درمان پزشکی دیگر، ممکن است با برخی عوارض جانبی همراه باشد.
عوارض احتمالی اسکلروتراپی شامل موارد زیر است:
- کبودی موقتی
- خارش در محل تزریق
- التهاب سطحی پوست
- تغییر رنگ پوست
- حساسیت به دارو
- تشکیل لخته خون سطحی
- درد خفیف
- واکنش آلرژیک
- ظاهرشدن رگ های جدید
اسکلروتراپی یک راهکار مؤثر، کم تهاجمی و محبوب برای درمان رگ های واریسی و عنکبوتی است که با کمترین زمان نقاهت، می تواند ظاهر پاها یا سایر نواحی بدن را به طرز قابل توجهی بهبود ببخشد. این روش به واسطه سادگی، ایمنی و بازدهی بالا، به انتخاب اول بسیاری از بیماران و متخصصان تبدیل شده است. در صورت انتخاب درست و مشورت با پزشک مجرب، اسکلروتراپی می تواند نتایجی ماندگار و رضایت بخش به دنبال داشته باشد.
آیا اسکلروتراپی درد دارد؟
معمولاً درد بسیار خفیفی احساس می شود که با سوزش یا فشار مختصر همراه است.
چند جلسه درمان برای از بین بردن رگ های واریسی نیاز است؟
بسته به شدت و وسعت رگ ها، بین ۱ تا ۳ جلسه یا بیشتر ممکن است نیاز باشد.
آیا امکان بازگشت رگ ها پس از اسکلروتراپی وجود دارد؟
رگ های درمان شده از بین می روند، اما ممکن است در آینده رگ های جدیدی ایجاد شوند.
آیا می توان بلافاصله بعد از اسکلروتراپی فعالیت کرد؟
بله، فعالیت سبک توصیه می شود؛ ولی باید از ورزش سنگین و ایستادن طولانی خودداری کرد.
بهترین فصل برای انجام اسکلروتراپی چه زمانی است؟
پاییز و زمستان مناسب تر هستند؛ زیرا استفاده از جوراب فشاری راحت تر بوده و تابش مستقیم آفتاب کمتر است.
