چیزی که از سوال شما متوجه می‌شوم این است که موضوع نگرانی شما درباره انحراف پاهای پسرتان به طرفین در هنگام ایستادن است. این وضعیت می‌تواند به عوامل مختلفی مرتبط باشد، از مسائل طبیعی رشد گرفته تا مشکلات اسکلتی-عضلانی که نیاز به بررسی تخصصی دارند.
دلایل احتمالی انحراف پاها به طرفین در کودکان
۱. ناهنجاری‌های طبیعی رشد
در بسیاری از کودکان، تغییرات موقتی در راستای پاها طبیعی است و بخشی از فرآیند رشد آن‌ها محسوب می‌شود. برخی از شرایط رایج شامل موارد زیر هستند:
- پای پرانتزی (Genu Varum): در نوزادان و کودکان نوپا بسیار شایع است و معمولاً تا سن ۲ تا ۳ سالگی بهبود می‌یابد.
- پای ضربدری (Genu Valgum): در کودکان ۳ تا ۶ ساله دیده می‌شود و اغلب تا سن ۷ تا ۸ سالگی اصلاح می‌شود.
۲. ضعف یا عدم تعادل عضلانی
برخی از کودکان به دلیل ضعف در عضلات ران یا ساق پا ممکن است در هنگام ایستادن پاهایشان به طرفین متمایل شود. این وضعیت می‌تواند به دلیل کمبود فعالیت بدنی، وضعیت‌های بد نشستن (مانند نشستن به شکل W) یا مشکلات عصبی عضلانی ایجاد شود.
۳. نرمی بیش از حد مفاصل (هایپرموبیلیتی)
برخی کودکان دارای مفاصل انعطاف‌پذیرتر از حد معمول هستند که باعث می‌شود پاهای آن‌ها هنگام ایستادن به سمت خارج منحرف شوند. این موضوع معمولاً مشکل جدی ایجاد نمی‌کند، اما ممکن است نیاز به ورزش‌های تقویتی داشته باشد.
۴. اختلالات اسکلتی و ارتوپدی
در موارد نادر، مشکلات اسکلتی مانند:
- بیماری بلانت (Blount's Disease): نوعی اختلال رشد در استخوان ساق که منجر به انحراف پاها می‌شود.
- دیسپلازی مفصل ران (Hip Dysplasia): که در آن مفصل ران به درستی در جای خود قرار نگرفته است.
- اختلالات متابولیکی مانند راشیتیسم: کمبود ویتامین D می‌تواند باعث ضعف استخوانی و تغییر شکل پاها شود.
۵. عادات بد در نشستن و ایستادن
برخی کودکان عادت دارند هنگام ایستادن وزن خود را به یک سمت بدن بیندازند یا در وضعیت‌هایی مانند "نشستن به شکل W" قرار بگیرند که می‌تواند به تغییر راستای پاها منجر شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که موارد زیر را مشاهده کردید، توصیه می‌شود به یک پزشک ارتوپد یا متخصص اطفال مراجعه کنید:
- انحراف پاها بعد از ۸ سالگی ادامه داشته باشد یا بدتر شود.
- کودک هنگام راه رفتن یا دویدن دچار درد، خستگی یا عدم تعادل شود.
- تفاوت قابل توجه بین دو پا وجود داشته باشد.
- محدودیت حرکتی یا سفتی در مفاصل ران، زانو یا مچ پا احساس شود.
راهکارها و درمان‌های پیشنهادی
✅ تقویت عضلات و بهبود وضعیت حرکتی
- انجام تمرینات ورزشی برای تقویت عضلات ران و ساق پا (مانند اسکوات و حرکات کششی)
- پرهیز از نشستن به حالت W
- تشویق به انجام ورزش‌هایی مانند شنا و دوچرخه‌سواری
✅ بررسی کفش و وسایل کمک‌کننده
- استفاده از کفش‌های مناسب با قوس استاندارد
- در برخی موارد، پزشک ممکن است توصیه به استفاده از کفی طبی یا بریس‌های مخصوص کند.
✅ مصرف کافی ویتامین D و کلسیم
- دریافت میزان کافی از نور خورشید
- مصرف غذاهای غنی از ویتامین D و کلسیم مانند شیر، ماهی و تخم‌مرغ
✅ درمان تخصصی در موارد شدید
- در صورت وجود مشکلات جدی اسکلتی، ممکن است نیاز به فیزیوتراپی یا حتی جراحی اصلاحی باشد.
جمع‌بندی
در بسیاری از کودکان، انحراف پاها در هنگام ایستادن بخشی طبیعی از رشد آن‌هاست و خودبه‌خود اصلاح می‌شود. اما اگر این وضعیت پس از ۸ سالگی ادامه یابد، موجب درد شود، یا همراه با مشکلات حرکتی باشد، بهتر است بررسی دقیق‌تری توسط پزشک متخصص انجام شود. انجام تمرینات مناسب، پوشیدن کفش مناسب و دریافت کافی ویتامین D می‌تواند به بهبود این وضعیت کمک کند.
