آنچه از سؤال شما متوجه شدم این است که موضوع در مورد لک‌های بارداری (ملاسما) است که پس از زایمان یا حتی در دوران بارداری گسترش پیدا کرده و به درمان‌های موضعی پاسخ مناسبی نداده است.
لک بارداری چیست
لک بارداری یا ملاسما نوعی تغییر رنگ قهوه‌ای یا خاکستری در پوست است که معمولاً روی گونه‌ها، پیشانی، بینی یا لب بالا دیده می‌شود. علت اصلی آن تغییرات هورمونی، افزایش حساسیت به نور خورشید و در برخی موارد زمینه ژنتیکی است. این لک‌ها به‌ویژه در زنان با پوست سبزه یا تیره شایع‌ترند و ممکن است پس از زایمان یا حتی قطع شیردهی هم باقی بمانند.
دلایل گسترش لک‌ها
افزایش تعداد یا شدت لک‌ها ممکن است به دلایل زیر باشد:
-
ادامه تحریک هورمونی بعد از بارداری (تا مدتی پس از زایمان)
-
تماس مستقیم یا طولانی با نور آفتاب بدون استفاده از ضدآفتاب مناسب
-
استفاده از محصولات آرایشی تحریک‌کننده یا کرم‌های نامناسب
-
استرس و اختلال در خواب یا تغذیه
-
مصرف داروهای هورمونی مانند قرص جلوگیری
روش‌های درمانی مؤثر
برای درمان لک بارداری باید صبر و مداومت داشت. درمان‌ها معمولاً ترکیبی هستند و شامل مراحل زیر می‌شوند:
درمان‌های خانگی و مراقبت روزانه
-
ضدآفتاب قوی SPF 50 یا بالاتر (ترجیحاً با رنگ طبیعی یا بژ برای پوشاندن لک) هر ۳ ساعت تمدید شود.
-
استفاده از کلاه لبه‌دار و عینک آفتابی هنگام خروج از منزل.
-
عدم استفاده از کرم‌های لایه‌بردار یا سفیدکننده قوی بدون مشورت پزشک.
-
مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌ها مانند مرکبات، کیوی، سبزیجات برگ‌دار.
درمان‌های دارویی و کلینیکی
-
کرم‌های ترکیبی تجویزی (مثل ترکیب هیدروکینون، ترتینوئین و فلوسینولون) – فقط زیر نظر متخصص پوست.
-
کرم‌های حاوی آزلائیک اسید، ترانکزامیک اسید یا نیاسینامید که اثر ضدلک ملایم و ایمن دارند.
-
درمان با پیلینگ شیمیایی ملایم یا میکرودرم ابریژن برای تسریع پاک‌سازی سطحی لک‌ها.
-
مزوتراپی ضدلک یا ترانکزامیک اسید در موارد مقاوم به درمان موضعی.
-
در مرحله‌های پیشرفته‌تر، لیزر Q-Switched یا لیزر پیکوشور می‌تواند به‌صورت هدفمند رنگدانه‌ها را کاهش دهد.
⚠️ نکته مهم: استفاده از لیزر یا پیلینگ باید زمانی انجام شود که سطح هورمون‌ها تثبیت شده و شیردهی به پایان رسیده باشد تا خطر بازگشت لک‌ها کاهش یابد.
توصیه‌های کاربردی برای شما
-
در طول روز حتی در خانه، ضدآفتاب بزنید. نورهای مصنوعی هم اثر دارند.
-
از کرم‌های سبک و غیرکومدون‌زا استفاده کنید تا منافذ پوست بسته نشوند.
-
اگر لک‌ها جدیداً زیاد شده‌اند، حتماً آزمایش هورمونی (به‌ویژه تیروئید و استروژن) انجام دهید.
-
در صورت امکان، به متخصص پوست مراجعه کنید تا شدت و عمق لک‌ها با لامپ وود (Wood lamp) بررسی شود؛ بر اساس آن درمان دقیق‌تر تعیین می‌شود.
جمع‌بندی
لک‌های بارداری معمولاً مقاوم ولی قابل‌بهبود هستند. مهم‌ترین اصول درمان شامل محافظت مداوم در برابر نور، درمان ترکیبی با تجویز پزشک، و صبر در روند بهبود است. در بیشتر بیماران با رعایت کامل نکات گفته‌شده، لک‌ها طی چند ماه تا حد قابل‌توجهی روشن‌تر می‌شوند و در برخی موارد تقریباً محو می‌گردند.
