مواد کامپوزیت دندان چیست

آنچه از سؤال شما متوجه می‌شوم این است که موضوع درباره ترکیبات سازنده کامپوزیت دندان و تأثیر احتمالی آن بر سلامتی بدن در صورت جذب یا بلع اتفاقی است.

در ادامه سعی می‌کنم به‌صورت کامل و قابل اطمینان پاسخ دهم تا جای هیچ نگرانی یا ابهامی برایتان باقی نماند.

ترکیبات کامپوزیت دندان چیست

کامپوزیت‌های دندانی موادی رزینی هستند که برای بازسازی، زیباسازی یا ترمیم دندان‌ها استفاده می‌شوند. این مواد به گونه‌ای طراحی شده‌اند که زیبایی، استحکام، و سازگاری با محیط دهان را داشته باشند.

مهم‌ترین ترکیبات کامپوزیت عبارت‌اند از:

• ماتریکس پلیمری (رزین پایه): معمولاً از مشتقات بیس‌گلیسیدیل متاکریلات (Bis-GMA) یا یورتان دی‌متاکریلات (UDMA) ساخته می‌شود.

• فیلرهای معدنی: ذراتی مثل سیلیکا، گلس، یا زیرکونیا که به استحکام و سایه رنگ طبیعی کمک می‌کنند.

• مواد اتصال‌دهنده (سایلن): برای اتصال بهتر بین فیلرهای معدنی و رزین.

• فتو-اکتیویتورها: مانند کامفورکینون برای سخت شدن کامپوزیت در معرض نور آبی.

آیا مواد کامپوزیت وارد بدن می‌شوند؟

در حالت عادی، وقتی کامپوزیت به‌درستی روی دندان قرار بگیرد و به‌طور کامل با نور آبی سخت (Cure) شود:

• ساختار آن کاملاً پایدار خواهد بود؛

• هیچ ماده‌ای از آن جدا نمی‌شود که وارد بدن گردد؛

• حتی بزاق هم باعث حل شدن آن نخواهد شد.

اما در شرایط خاص (مثلاً شکستگی یا سایش بیش‌ازحد)، امکان آزاد شدن مقدار بسیار ناچیزی از مونومرهای رزینی یا ذرات وجود دارد.

نکات مهم در این زمینه:

• مقدار آزاد شدن مونومر بسیار جزئی و اغلب کمتر از حد مجاز تعیین‌شده توسط FDA یا استانداردهای اروپایی است.

• اگرچه برخی مونومرها (مانند BPA) در مقادیر زیاد می‌توانند اثراتی بر بدن داشته باشند، ولی:

  • در کامپوزیت‌های مدرن یا استفاده نمی‌شوند؛

  • یا در صورت استفاده، به‌شدت محدود و ایمن‌سازی‌شده‌اند.

• بلع تصادفی تکه‌ای کوچک از کامپوزیت (مثلاً در اثر شکستگی یا سایش) معمولاً بی‌ضرر است و از دستگاه گوارش دفع می‌شود.

آیا کامپوزیت می‌تواند باعث بیماری شود؟

تا به امروز، شواهد علمی معتبر نشان نداده‌اند که استفاده از کامپوزیت دندان در انسان‌های سالم باعث بروز بیماری خاصی شود.
تنها مواردی که باید احتیاط کرد:

• واکنش آلرژیک نادر به رزین: که بسیار کم دیده می‌شود.

• اگر کامپوزیت به‌درستی سفت نشده باشد (مثلاً توسط دندان‌پزشک کم‌تجربه)، ممکن است مقداری مونومر آزاد شود و حساسیت یا تحریک بافتی ایجاد کند.

نکات عملی برای کاهش ریسک

• کامپوزیت را فقط نزد دندان‌پزشک ماهر و با مواد معتبر انجام دهید.

• از شکستن غذاهای خیلی سفت با دندان کامپوزیت‌شده خودداری کنید.

• در صورت شکست یا ترک‌خوردگی کامپوزیت، سریع‌تر برای ترمیم مراجعه کنید.

• مسواک زدن و رعایت بهداشت دهان، به کاهش ساییدگی و محافظت از کامپوزیت کمک می‌کند.

جمع‌بندی

کامپوزیت دندانی ماده‌ای است با ترکیب پلیمری و فیلرهای معدنی که در صورت استفاده صحیح، ایمن و پایدار در دهان باقی می‌ماند.
در صورت مراقبت درست، وارد بدن نمی‌شود و خطری برای سلامتی ندارد. تنها در موارد خاص مثل شکستگی یا استفاده نادرست، احتمال آزاد شدن بسیار جزئی مواد وجود دارد که اغلب هم بدون اثر منفی از بدن دفع می‌شود.

اگر همچنان نگرانی خاصی دارید، می‌توانید از دندان‌پزشکتان بخواهید از کامپوزیت بدون BPA و با تأییدیه اروپایی یا FDA استفاده کند، که امروزه در بسیاری از کلینیک‌های معتبر در دسترس است.