آنچه از سؤال شما متوجه می‌شوم، این است که موضوع درباره ابتلا به دیابت نوع یک در دو عضو خانواده شما (خواهرتان و پسرعموی‌تان) با فاصله زمانی کم و استفاده مداوم آن‌ها از انسولین طی دو سال گذشته است. سؤالی که مطرح کرده‌اید درباره وجود یا عدم وجود درمان قطعی برای دیابت نوع یک است.
دیابت نوع یک چیست
دیابت نوع یک یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های تولیدکننده انسولین در لوزالمعده (سلول‌های بتا) حمله کرده و آن‌ها را از بین می‌برد. این بیماری معمولاً در سنین کودکی یا نوجوانی بروز می‌کند، اما می‌تواند در هر سنی رخ دهد.
در نتیجه از بین رفتن سلول‌های بتا، بدن دیگر قادر به تولید انسولین کافی نیست و فرد برای زنده ماندن و کنترل قند خون باید انسولین تزریق کند.
آیا درمان قطعی برای دیابت نوع یک وجود دارد؟
در حال حاضر، درمان قطعی (یعنی ریشه‌کن‌کننده) برای دیابت نوع یک وجود ندارد. اما تحقیقات گسترده‌ای در دنیا در حال انجام است که برخی از آن‌ها امیدبخش هستند:
درمان‌های موجود
-
انسولین‌درمانی مادام‌العمر: روش اصلی درمان و کنترل قند خون است. انواع انسولین سریع‌اثر، متوسط و طولانی‌اثر وجود دارند که پزشک بسته به شرایط بیمار، برنامه‌ای مناسب تعیین می‌کند.
-
پمپ انسولین یا سیستم‌های پیشرفته تزریق: در برخی موارد جایگزین مناسبی برای تزریق‌های مکرر هستند.
-
مانیتورینگ مداوم قند خون (CGM): فناوری‌هایی هستند که به‌طور مداوم میزان قند خون را پایش کرده و هشدارهای لازم را می‌دهند.
پژوهش‌ها و روش‌های در حال توسعه (امیدهای آینده)
-
پیوند سلول‌های بتا یا جزایر لانگرهانس: در برخی مراکز پیشرفته آزمایش شده و در بعضی بیماران موقتا موفق بوده است، اما هنوز نیاز به داروهای ضد رد پیوند دارد و عمومی نشده است.
-
درمان‌های ایمنی‌درمانی (مثل داروی Teplizumab): در مراحل ابتدایی بیماری می‌تواند روند تخریب سلول‌های بتا را کندتر کند. این داروها بیشتر برای افرادی استفاده می‌شوند که تازه در آستانه ابتلا هستند.
-
درمان‌های ژنی و سلول‌های بنیادی: هنوز در مراحل تحقیقاتی هستند ولی در آینده می‌توانند انقلابی در درمان ایجاد کنند.
چرا چند نفر در خانواده مبتلا شده‌اند؟
دیابت نوع یک ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. داشتن سابقه خانوادگی می‌تواند شانس ابتلا را افزایش دهد، هرچند این به‌معنای ارثی بودن صد درصدی آن نیست.
-
اگر یک خواهر یا برادر مبتلا باشد، احتمال ابتلا در دیگری حدود 5 تا 10 درصد است.
-
در دوقلوهای همسان، این احتمال بیشتر می‌شود (تا حدود 30 تا 50 درصد).
اقدامات کاربردی برای بهتر کردن زندگی مبتلایان
شاید درمان قطعی هنوز وجود نداشته باشد، اما می‌توان کیفیت زندگی را بسیار بالا برد:
-
پیروی دقیق از برنامه انسولین و تغذیه
-
استفاده از مانیتور قند خون پیوسته برای پیشگیری از افت یا افزایش ناگهانی قند
-
ورزش منظم و مدیریت استرس
-
مشاوره با فوق‌تخصص غدد یا متخصص دیابت جهت به‌روزرسانی روش‌های درمانی
-
اطلاع از پژوهش‌ها و درمان‌های جدید برای استفاده از فرصت‌های مناسب در آینده
جمع‌بندی
در حال حاضر دیابت نوع یک درمان قطعی ندارد، اما قابل کنترل است و با پیشرفت علم، آینده روشنی برای درمان‌های جدید (مانند پیوند سلولی و ایمنی‌درمانی) پیش‌بینی می‌شود. کنترل منظم قند خون و مراقبت دقیق می‌تواند از بسیاری از عوارض جلوگیری کرده و زندگی سالمی را تضمین کند. داشتن چند فرد مبتلا در یک خانواده غیرعادی نیست و بیشتر به زمینه ژنتیکی و عوامل محیطی برمی‌گردد.
