آنچه از سؤال شما متوجه می‌شوم این است که موضوع درباره خشکی شدید و مقاوم پوست همراه با حساسیت بالا است، به‌طوری‌که حتی آبرسان‌های با کیفیت نیز باعث بهبود نمی‌شوند و گاهی خشکی را تشدید می‌کنند.
دلایل احتمالی تشدید خشکی پوست با وجود استفاده از آبرسان
در چنین شرایطی، باید فراتر از کمبود رطوبت صرف به موضوع نگاه کرد. دلایلی که در ادامه آورده شده‌اند می‌توانند ریشه‌ی اصلی این مشکل باشند:
اختلال در سد محافظ پوست (Skin Barrier Dysfunction)
مهم‌ترین دلیل، آسیب به سد دفاعی پوست است. این سد، وظیفه‌ی حفظ رطوبت و جلوگیری از نفوذ مواد حساسیت‌زا را دارد. زمانی که این سد آسیب می‌بیند:
-
حتی بهترین آبرسان‌ها هم نمی‌توانند رطوبت را حفظ کنند
-
ممکن است مواد موجود در محصولات مراقبتی وارد لایه‌های زیرین پوست شوند و باعث تحریک یا التهاب شوند
-
پوست در برابر تغییرات دما، شوینده‌ها یا حتی آب ساده واکنش شدید نشان می‌دهد
استفاده از آبرسان نامناسب برای نوع پوست حساس و آسیب‌دیده
بعضی از آبرسان‌ها، گرچه با کیفیت‌اند، اما مناسب پوست حساس یا ملتهب نیستند. برای مثال:
-
آبرسان‌های حاوی عطر، الکل، اسید هیالورونیک غلیظ یا نیاسینامید با درصد بالا ممکن است باعث سوزش یا خشکی بیشتر شوند
-
اگر از آبرسان‌هایی با اسانس گیاهی یا مواد فعال زیاد استفاده کنید، احتمال تحریک بالاتر می‌رود
کمبود چربی (Lipid) در کنار کمبود رطوبت
گاهی مشکل پوست فقط کم‌آبی نیست بلکه کم‌چربی (dry vs. dehydrated skin) هم هست. در این حالت:
-
آبرسان به تنهایی کافی نیست، چون پوست توان نگهداری رطوبت را ندارد
-
نیاز به مرطوب‌کننده‌های حاوی سرامید، اسیدهای چرب، کلسترول و روغن‌های سبک دارید تا لایه‌ی محافظ بازسازی شود
واکنش آلرژیک یا التهابی به ترکیبات محصول
ممکن است پوست شما به ترکیبات خاصی در محصول (مثل نگهدارنده‌ها، رایحه، یا حتی آب سخت در ترکیب) حساسیت داشته باشد. در این حالت:
-
مصرف مجدد همان آبرسان باعث تشدید قرمزی و خشکی می‌شود
-
باید تست حساسیت انجام شود یا محصولات به‌اصطلاح hypoallergenic (کم‌آلرژی‌زا) انتخاب شوند
اقداماتی که می‌توانید انجام دهید
برای کنترل و درمان مؤثر این شرایط، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
جایگزینی آبرسان با کرم‌های بازسازنده سد دفاعی
-
به جای آبرسان ساده، از محصولات دارای سرامید، کلسترول، اسکوالن، و شی‌باتر استفاده کنید
-
مثال: کرم مرطوب‌کننده CeraVe یا Eucerin Advanced Repair یا Bioderma Atoderm Intensive
استفاده از پاک‌کننده بسیار ملایم و فاقد سولفات
-
شوینده ملایم باعث کاهش خشکی و تحریک می‌شود
-
ترجیحاً از شوینده‌های کرمی یا میسلار واتر برای پوست حساس استفاده کنید
روتین مینیمال و بدون مواد فعالی که ممکن است حساسیت‌زا باشند
-
در دوره‌ی حساسیت شدید، از استفاده از سرم‌های فعال مانند ویتامین C، رتینول، AHA/BHA یا نیاسینامید پرهیز کنید
-
تنها از مرطوب‌کننده ساده و ملایم + ضدآفتاب فیزیکی استفاده کنید
استفاده از اسپری آب معدنی یا Thermal Water قبل از کرم
-
این کار به کاهش التهاب و التیام پوست کمک می‌کند
-
برندهایی مثل Avène یا La Roche-Posay انتخاب‌های مناسبی‌اند
اصلاح سبک زندگی و تغذیه
-
مصرف ناکافی آب، امگا ۳، ویتامین‌های A، E، و D می‌تواند در خشکی پوست نقش داشته باشد
-
استرس، کم‌خوابی و اختلالات گوارشی (مثل سندروم روده تحریک‌پذیر) نیز می‌توانند پوست را حساس‌تر کنند
جمع‌بندی
خشکی مقاوم پوست به‌خصوص وقتی با حساسیت همراه باشد، معمولاً ناشی از آسیب به سد دفاعی پوست است. در چنین حالتی، آبرسان ساده نه‌تنها مؤثر نیست بلکه ممکن است باعث تحریک بیشتر شود. برای بهبود شرایط:
-
روی ترمیم سد دفاعی پوست تمرکز کنید
-
از محصولات ساده، بدون مواد حساسیت‌زا استفاده کنید
-
تغذیه و سبک زندگی را هم در نظر بگیرید
اگر با رعایت این نکات هم ظرف چند هفته بهبودی حاصل نشد، مراجعه به متخصص پوست برای بررسی اگزما، درماتیت تماسی یا سایر بیماری‌های پوستی ضروری خواهد بود.
