بعد زایمان حس میکنم واژنم افتاده راهی جز عمل هست؟

آنچه از سؤال شما متوجه شدم این است که موضوع درباره احساس افتادگی یا بیرون‌زدگی در ناحیه واژن پس از زایمان سوم است.

افتادگی اندام‌های لگنی چیست

آنچه توصیف کرده‌اید—احساس برآمدگی یا بیرون‌زدگی در دهانه واژن—بسیار به افتادگی اندام‌های لگنی (Pelvic Organ Prolapse) شباهت دارد. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که عضلات و بافت‌های حمایت‌کننده‌ی کف لگن (که رحم، مثانه یا رکتوم را در جای خود نگه می‌دارند)، به دلایل مختلفی ازجمله زایمان طبیعی، ضعیف شده و این اندام‌ها به سمت کانال واژن افتاده یا بیرون‌زده می‌شوند.

انواع افتادگی‌هایی که ممکن است بعد از زایمان رخ دهد

بسته به اینکه کدام اندام بیشتر درگیر است، افتادگی می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد:

• سیستوسل (افتادگی مثانه): برآمدگی در دیواره جلویی واژن که معمولاً با فشار یا احساس سنگینی همراه است.

• رکتوسل (افتادگی راست‌روده): مربوط به دیواره پشتی واژن است.

• افتادگی رحم: خود رحم به سمت پایین آمده و ممکن است در دهانه واژن احساس شود.

• واژینوcele یا افتادگی واژن بعد از هیسترکتومی: در مواردی که رحم قبلاً برداشته شده باشد.

علائم شایع

ممکن است علائم زیر را تجربه کرده باشید:

• احساس پر بودن یا فشار در ناحیه لگن

• مشاهده یک برآمدگی در دهانه واژن

• بی‌اختیاری ادرار یا احساس تخلیه ناکامل مثانه

• درد هنگام رابطه جنسی

• ناراحتی هنگام ایستادن طولانی یا بلند کردن اجسام

آیا نیاز به جراحی دارید؟

خیر، در بسیاری از موارد خفیف یا متوسط، این مشکل با درمان‌های غیرجراحی و محافظه‌کارانه قابل کنترل است. تصمیم‌گیری در مورد عمل جراحی به چند عامل بستگی دارد:

• شدت افتادگی

• شدت علائم و تأثیر آن بر کیفیت زندگی

• سن و تمایل به حفظ اندام‌های لگنی

• شرایط پزشکی کلی بدن

روش‌های درمانی غیرجراحی

در صورتی که افتادگی خفیف تا متوسط باشد، می‌توان ابتدا از این روش‌ها استفاده کرد:

تمرینات کگل (Kegel)

• تقویت عضلات کف لگن

• نیاز به انجام منظم روزانه دارد (۳ ست ۱۰‌تایی، هر بار ۵ تا ۱۰ ثانیه انقباض)

• در بسیاری از زنان با افتادگی خفیف تا متوسط مؤثر است

استفاده از پساری (Pessary)

• وسیله‌ای پلاستیکی یا سیلیکونی که داخل واژن قرار می‌گیرد و از اندام‌ها حمایت می‌کند

• مخصوصاً برای زنانی که قصد جراحی ندارند یا به دلایل پزشکی نمی‌توانند جراحی کنند

• باید توسط پزشک متخصص زنان تنظیم و بررسی شود

فیزیوتراپی تخصصی لگن

• درمان با تکنیک‌های تخصصی‌تر نسبت به تمرینات خانگی

• آموزش درست انقباض عضلات کف لگن و استفاده از بیوفیدبک یا الکتروتراپی در صورت نیاز

اصلاح سبک زندگی

• کاهش وزن در صورت اضافه وزن

• جلوگیری از یبوست مزمن (برای کاهش فشار داخل شکمی)

• عدم بلند کردن اجسام سنگین

• ترک سیگار (در صورت مصرف)

در چه مواردی جراحی توصیه می‌شود؟

اگر با وجود درمان‌های غیرجراحی، همچنان علائم شدیدی دارید که زندگی روزمره شما را مختل کرده، ممکن است پزشک جراحی ترمیمی را پیشنهاد دهد. این جراحی‌ها معمولاً شامل ترمیم دیواره واژن یا بالا کشیدن اندام‌ها با استفاده از بافت خود بدن یا مش مصنوعی هستند. البته روش دقیق بسته به نوع و شدت افتادگی و شرایط بدنی شما تعیین می‌شود.

توصیه‌های عملی

پیشنهاد می‌کنم:

• برای ارزیابی دقیق‌تر حتماً به متخصص زنان و زایمان یا فوق تخصص کف لگن مراجعه کنید.

• تا زمان معاینه، تمرینات کگل را با دقت و به‌صورت منظم شروع کنید.

• اگر یبوست دارید، حتماً آن را با رژیم غذایی مناسب، مصرف فیبر، آب کافی و فعالیت بدنی کنترل کنید.

• در صورت لزوم، فیزیوتراپی کف لگن را از یک فرد آموزش‌دیده دنبال کنید.

جمع‌بندی

مشاهده برآمدگی کوچک از واژن بعد از چند زایمان کاملاً طبیعی است و اغلب نشانه‌ای از افتادگی خفیف است که قابل مدیریت و درمان است. الزامی به جراحی وجود ندارد مگر اینکه علائم شدید و ناتوان‌کننده باشند. با تمرینات منظم، فیزیوتراپی و در صورت لزوم استفاده از پساری، بسیاری از زنان بدون جراحی بهبود پیدا می‌کنند. رسیدگی زودهنگام، مانع از پیشرفت این وضعیت می‌شود.