بعد از ازدست دادن چشم اعتماد به‌ نفس پسرم از بین رفته

آنچه از سؤال شما متوجه شدم این است که موضوع درباره مشکلات روانی و کاهش اعتمادبه‌نفس پس از استفاده از پروتز چشمی در یک کودک ۱۰ ساله است.

کنار آمدن کودک با ظاهر جدید بعد از پروتز چشم

تجربه از دست دادن یکی از چشم‌ها برای یک کودک، نه فقط از نظر فیزیکی بلکه از نظر روانی و اجتماعی هم یک ضربه بزرگ است. کودک شما در سنی قرار دارد که به‌شدت به تأیید همسالانش، احساس تعلق، و ظاهر بدنی خود حساس است. طبیعی‌ست که بعد از گذاشتن پروتز، دچار احساس خجالت، طردشدگی، یا حتی اضطراب اجتماعی شود. اما خبر خوب این است که با حمایت‌های درست و مداخلات هدفمند، می‌توان به بازسازی اعتمادبه‌نفس او کمک کرد.

چرا کودک درون‌گرا شده و چه نشانه‌هایی باید پیگیری شوند؟

در این سن، ظاهر فیزیکی بخش مهمی از هویت کودک می‌شود. وقتی تغییری ناگهانی در این ظاهر رخ دهد، ممکن است واکنش‌های زیر دیده شود:

• گوشه‌گیری و انزوای اجتماعی

• خودداری از صحبت درباره مشکل یا پروتز

• کاهش مشارکت در بازی‌ها یا فعالیت‌های گروهی

• احساس خجالت یا ترس از نگاه دیگران

• کاهش علاقه به رفتن به مدرسه یا فعالیت‌های جمعی

این علائم نشانه‌هایی هستند که می‌گویند کودک هنوز در مرحله‌ی سوگواری برای از دست دادن بخشی از بدن خود قرار دارد و باید با این فقدان به شیوه‌ای سالم کنار بیاید.

راهکارهای روان‌شناختی برای کمک به فرزندتان

برای حمایت مؤثر، توجه به نکات زیر اهمیت زیادی دارد:

ارتباط عاطفی و گفت‌وگوی باز را تقویت کنید

• با او درباره احساساتش صحبت کنید، بدون قضاوت و نصیحت. بگذارید احساسات منفی‌اش را بیان کند.

• از او بپرسید: «چه چیزی باعث ناراحتی‌ات شده؟»، نه اینکه «چرا ناراحتی؟»

• داستان‌هایی درباره افراد موفقی که نقص ظاهری داشته‌اند بخوانید یا تماشا کنید.

کمک گرفتن از روان‌شناس کودک یا مشاور

• یک روان‌شناس کودک، به‌ویژه متخصص در روان‌شناسی سلامت یا ترومای کودکان، می‌تواند از روش‌هایی مثل بازی‌درمانی یا گفت‌وگوهای هدایت‌شده برای بازسازی تصویر ذهنی بدن و پذیرش ظاهر جدید استفاده کند.

• مشاوره فردی یا گروهی با کودکان مشابه (مثلاً در انجمن‌های حمایت از بیماران چشمی) هم مفید است.

آموزش مهارت‌های اجتماعی و تاب‌آوری

• از طریق بازی‌های گروهی، کلاس‌های مهارتی مثل موسیقی یا تئاتر، می‌توانید فرصت‌هایی برای تقویت ارتباطات اجتماعی او ایجاد کنید.

• بازی نقش (Role play) برای تمرین پاسخ دادن به سؤال‌ها یا نگاه‌های دیگران بسیار مفید است.

ایجاد حس ارزشمندی جدا از ظاهر

• او را بابت ویژگی‌هایی مانند مهربانی، هوش، توانایی ورزشی یا هنری تشویق کنید.

• از او بخواهید به دیگران کمک کند؛ این کار احساس مفید بودن و قدرت درونی را بازسازی می‌کند.

نکاتی مهم در رفتار روزمره شما

در تعاملات روزمره با او این اصول را رعایت کنید:

• هرگز پروتز یا چشمش را دستمایه شوخی قرار ندهید، حتی به شوخی‌های کوچک و خانوادگی.

• نگاه‌های بیش از حد نگران یا مراقب نداشته باشید که احساس متفاوت بودن را تشدید می‌کند.

• اجازه بدهید در موقعیت‌هایی که می‌خواهد درباره ظاهرش صحبت نکند، به خواسته‌اش احترام بگذارید.

• او را تشویق کنید جلوی آینه با خودش تمرین کند که چگونه با اعتمادبه‌نفس صحبت کند یا بخندد.

چه زمانی نیاز به مداخله تخصصی فوری است؟

اگر علائمی مثل موارد زیر ادامه پیدا کند یا شدت یابد، باید فوراً از مشاور کودک کمک بگیرید:

• اضطراب شدید هنگام خروج از خانه

• امتناع از رفتن به مدرسه

• گریه‌های مکرر یا عصبانیت‌های ناگهانی

• افکار خودکم‌بینی شدید یا جملاتی مثل «دیگه کسی منو دوست نداره»

جمع‌بندی

فرزند شما در مرحله‌ای است که به حمایت روانی عمیق‌تری نیاز دارد، تا بتواند عزت‌نفس خود را بازسازی کند و با «بدن جدیدش» به صلح برسد. حمایت عاطفی شما، مشاوره تخصصی، و فراهم کردن موقعیت‌هایی برای تجربه موفقیت، می‌تواند به‌تدریج او را به زندگی عادی برگرداند. مهم این است که احساس کند دوست‌داشتنی و باارزش است، صرف‌نظر از ظاهر فیزیکی‌اش.