آنچه از سؤال شما متوجه می‌شوم این است که موضوع درباره‌ی شاخک‌های بینی، محل قرارگیری آن‌ها، علت تورم و نقش اسپری استروئیدی مومتازون در کاهش التهاب و بهبود تنفس است.
ساختار شاخک‌های بینی
شاخک‌های بینی (توربینت‌ها یا کونکاهای بینی) ساختارهایی هستند که در داخل حفره بینی و در کناره‌های دیواره داخلی بینی قرار دارند و نقش مهمی در تنظیم جریان هوا، گرم و مرطوب کردن آن، و فیلتر کردن ذرات معلق دارند. هر طرف بینی معمولاً سه شاخک اصلی دارد:
-
شاخک تحتانی (Inferior turbinate): بزرگ‌ترین شاخک، در پایین‌ترین بخش کناری حفره بینی قرار دارد.
-
شاخک میانی (Middle turbinate): بالاتر از شاخک تحتانی و نزدیک‌تر به سینوس‌ها.
-
شاخک فوقانی (Superior turbinate): کوچک‌تر و در بخش فوقانی حفره بینی، نزدیک‌تر به قاعده جمجمه.
✅ محل دقیق قرارگیری شاخک‌ها:
-
شاخک‌ها به دیواره‌ی خارجی بینی متصل هستند، اما هنگام تورم، می‌توانند به سمت تیغه‌ی بینی (سپتوم) و دیواره‌ی داخلی کشیده شوند یا نزدیک شوند.
-
در شرایط طبیعی، بین شاخک‌ها و تیغه بینی فضای کافی برای عبور هوا وجود دارد، اما در صورت التهاب یا بزرگ شدن شاخک‌ها (هایپرتروفی شاخک‌ها) این فضا تنگ شده و باعث سختی در تنفس می‌شود.
مدت زمان بهبود تورم شاخک‌ها
تورم شاخک‌های بینی ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله:
-
آلرژی
-
عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی
-
تحریکات مزمن (مثلاً ناشی از هوای خشک یا آلودگی)
-
اختلالات ساختاری مثل انحراف تیغه بینی
⏳ مدت زمان بهبود تورم شاخک‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد:
-
اگر علت التهاب آلرژی فصلی یا مزمن باشد، با درمان مناسب طی ۲ تا ۸ هفته ممکن است بهبود قابل‌توجه حاصل شود.
-
اگر التهاب به دلیل عفونت حاد باشد، چند روز تا دو هفته زمان کافی است.
-
در موارد مزمن یا در صورت وجود انحراف تیغه بینی یا تحریکات دائمی، تورم ممکن است ماه‌ها باقی بماند یا نیاز به درمان‌های طولانی‌مدت‌تر (و گاهی جراحی) داشته باشد.
در مورد شما که فاصله بین شاخک و تیغه خیلی کم شده و تنفس سخت شده، احتمالاً هایپرتروفی شاخک تحتانی مطرح است، به‌ویژه اگر این مشکل یک‌طرفه باشد.
تأثیر اسپری مومتازون بر التهاب شاخک‌ها و مخاط بینی
بله، اسپری بینی مومتازون (Mometasone furoate) که یک کورتیکواستروئید موضعی است، یکی از موثرترین داروها برای کاهش:
-
التهاب شاخک‌های بینی
-
مخاط متورم داخل بینی
-
علائم آلرژی مانند آبریزش بینی، خارش و عطسه
✅ اثرات درمانی مومتازون:
-
کاهش التهاب و تورم با مهار فعالیت سیستم ایمنی در محل
-
بهبود جریان هوا و کاهش احساس گرفتگی بینی
-
کاهش ضخامت مخاط و باز شدن فضای بین شاخک و تیغه بینی
این دارو معمولاً روزانه ۱ تا ۲ بار (هر بار یک یا دو پاف در هر سوراخ بینی) استفاده می‌شود و اثر کامل آن ممکن است ۱ تا ۲ هفته زمان ببرد. استفاده منظم و صحیح از آن بسیار مهم است.
آیا مومتازون از خانواده فلوتیکازون محسوب می‌شود؟
هر دو دارو (مومتازون و فلوتیکازون) از خانواده‌ی کورتیکواستروئیدهای موضعی بینی هستند و عملکردی مشابه دارند. اگرچه از نظر شیمیایی متفاوت‌اند، ولی هر دو:
-
برای درمان التهاب آلرژیک بینی استفاده می‌شوند.
-
اثربخشی و عوارض جانبی مشابهی دارند.
-
در راهنمای بالینی برای رینیت آلرژیک یا غیرآلرژیک توصیه می‌شوند.
بنابراین، می‌توان گفت مومتازون از نظر عملکردی در خانواده‌ی درمانی فلوتیکازون (مثل فلازون) قرار می‌گیرد، اما دقیقاً همان ترکیب نیست.
جمع‌بندی
-
شاخک‌های بینی در دیواره جانبی بینی قرار دارند ولی هنگام التهاب می‌توانند به سمت تیغه بینی متمایل شوند و فضای عبور هوا را تنگ کنند.
-
تورم شاخک‌ها ممکن است بین چند هفته تا چند ماه طول بکشد، بسته به علت زمینه‌ای و نوع درمان.
-
اسپری بینی مومتازون یک درمان بسیار مؤثر برای کاهش التهاب شاخک‌ها و باز کردن راه تنفسی است، به‌ویژه در موارد آلرژیک یا مزمن.
-
مومتازون و فلوتیکازون هر دو از خانواده استروئیدهای موضعی بینی هستند و عملکرد مشابهی دارند.
اگر تورم شاخک یک‌طرفه و ماندگار باشد یا پاسخ به درمان دارویی ندهد، بررسی تخصصی‌تر از نظر ساختار داخلی بینی (مانند انحراف یا پولیپ) توصیه می‌شود.
