آنچه از سؤال شما متوجه می‌شوم این است که موضوع درباره پوسیدگی مکرر دندان‌ها، به‌خصوص دندان‌های عقب است، با وجود رعایت بهداشت دهان شامل مسواک زدن و استفاده از نخ دندان.
عوامل پنهان مؤثر بر پوسیدگی دندان با وجود رعایت بهداشت
بسیاری از افراد مثل شما با این مشکل مواجه هستند که با وجود مراقبت ظاهری خوب از دندان‌ها، هنوز هم دچار پوسیدگی، مخصوصاً در دندان‌های آسیا (عقب) می‌شوند. دلایل این اتفاق ممکن است ترکیبی از عوامل ژنتیکی، زیستی و رفتاری باشد:
ژنتیک و ساختار مینای دندان
-
ژنتیک می‌تواند بر کیفیت مینای دندان تأثیر بگذارد. در برخی افراد، مینا نازک‌تر یا اسیدی‌تر است و مقاومت کمتری در برابر اسید باکتری‌ها دارد.
-
برخی افراد به‌صورت ژنتیکی دارای شیارهای عمیق‌تری در سطح جونده‌ی دندان‌های آسیاب هستند که به‌راحتی تمیز نمی‌شوند و محل تجمع پلاک می‌شوند.
تکنیک نادرست مسواک زدن
حتی با مسواک زدن روزانه، اگر روش صحیح نباشد، نقاط زیادی (مخصوصاً بین دندانی یا سطوح جونده‌ی عقب) به‌درستی تمیز نمی‌شوند.
-
فشار زیاد، زاویه‌ی اشتباه یا مدت ناکافی (کمتر از ۲ دقیقه) می‌تواند باعث باقی ماندن پلاک شود.
-
دندان‌های عقب سخت‌تر در دسترس‌اند و اگر مسواک به اندازه کافی سر باریکی نداشته باشد یا با دقت نچرخانید، پاک‌سازی‌شان ناقص می‌ماند.
عوامل بیولوژیک و محیطی
-
ترکیب بزاق دهان: اگر بزاق شما از نظر آنزیمی یا pH ضعیف باشد، توانایی خنثی‌سازی اسید باکتری‌ها و محافظت از مینای دندان را از دست می‌دهد.
-
خشکی دهان (دهان خشک) ناشی از مصرف داروها، تنفس دهانی در خواب یا بیماری‌ها، باعث افزایش پوسیدگی می‌شود.
-
نوع باکتری‌های دهان: برخی افراد به‌طور طبیعی دارای فلور میکروبی با استعداد بیشتری برای تولید اسید هستند.
رژیم غذایی پنهان
-
حتی با رعایت بهداشت، مصرف مداوم مواد قندی یا اسیدی (مثلاً میوه خشک، نوشابه، چای شیرین، یا میان‌وعده‌های چسبناک) باعث تغذیه مکرر باکتری‌ها می‌شود.
-
زمان مصرف نیز مهم است: خوردن شیرینی‌ها قبل از خواب و بدون مسواک زدن بسیار مخرب‌تر از یک‌بار مصرف در طول روز است.
عوامل ساختاری یا درمان نشده
-
پرکردگی‌های قدیمی یا ناقص که در لبه‌هایشان نشت دارند، باعث تجمع پلاک می‌شوند.
-
دندان‌های عقل نیمه‌نهفته یا کج که تمیز کردن آن‌ها سخت است نیز عامل پوسیدگی اطرافشان می‌شوند.
راهکارهای پیشنهادی کاربردی
-
بررسی دقیق تکنیک مسواک زدن توسط دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان. ممکن است نیاز باشد از مسواک برقی یا مسواک‌هایی با سر کوچک‌تر استفاده کنید.
-
فلورایدتراپی یا تجویز خمیر دندان با فلوراید بالا برای تقویت مینا و کاهش پوسیدگی (توسط دندانپزشک).
-
درمان شیاربندی (fissure sealant) برای دندان‌های آسیاب که دارای شیارهای عمیق هستند.
-
تست فلور میکروبی دهان در صورت پوسیدگی‌های مکرر غیرقابل توضیح.
-
بررسی بزاق و تجویز دهان‌شویه‌های خاص یا داروهای افزایش‌دهنده بزاق در صورت خشکی دهان.
-
بررسی رژیم غذایی روزانه، به‌خصوص زمان و نوع خوراکی‌های قندی یا اسیدی.
-
تصویربرداری رادیولوژی (bitewing) برای کشف پوسیدگی‌های پنهان بین دندانی یا زیر ترمیم‌ها.
جمع‌بندی
با وجود رعایت بهداشت دهان، پوسیدگی دندان‌ها ممکن است ناشی از ژنتیک، اشتباه در روش مسواک زدن، شرایط بزاق، نوع باکتری‌های دهان یا حتی رژیم غذایی ناآگاهانه باشد. توصیه می‌کنم علاوه بر ادامه‌ی بهداشت دهان، یک بررسی جامع توسط دندانپزشک با تخصص در پیشگیری انجام دهید تا عوامل زمینه‌ای شناسایی و برطرف شوند.
