آنچه از سؤال شما متوجه می‌شوم این است که موضوع درباره‌ی ظاهر شدن خال‌هایی روی صورت و بدن شماست، و نگرانی‌تان از بابت علت آن‌هاست—از جمله اینکه آیا این خال‌ها می‌توانند منشأ داخلی داشته باشند یا به دلیل آفتاب‌گرفتگی ایجاد شده باشند.
بررسی انواع خال و دلایل احتمالی ایجاد آن‌ها
خال‌ها (nevi) در واقع تجمعی از سلول‌های رنگ‌دانه‌ای (ملانوسیت‌ها) هستند که به صورت نقاط قهوه‌ای، مشکی یا حتی همرنگ پوست روی بدن ظاهر می‌شوند. برخی از آن‌ها مادرزادی هستند و برخی دیگر در طول زندگی و تحت تأثیر عوامل مختلف ایجاد می‌شوند.
دلایل شایع ظاهر شدن خال‌ها
-
عوامل ژنتیکی
اگر در خانواده‌تان سابقه‌ی خال زیاد وجود دارد، ممکن است زمینه‌ی ژنتیکی داشته باشید و بدن شما مستعد خال‌زایی باشد. -
نور آفتاب (اشعه فرابنفش - UV)
قرار گرفتن طولانی‌مدت در معرض نور خورشید، به‌ویژه بدون استفاده از ضدآفتاب مناسب، یکی از دلایل اصلی ایجاد خال‌های جدید و حتی تغییر در خال‌های قبلی است. این تأثیر بیشتر در نواحی باز مثل صورت، گردن، دست‌ها و شانه‌ها دیده می‌شود. -
تغییرات هورمونی
در دوران بلوغ، بارداری یا حتی مصرف برخی داروهای هورمونی، ممکن است خال‌های جدیدی ظاهر شوند یا خال‌های قدیمی پررنگ‌تر شوند. -
مشکلات سیستم ایمنی یا داخلی
در موارد نادر، برخی از مشکلات داخلی بدن (مثل بیماری‌های خودایمنی یا متابولیک) ممکن است روی پوست تأثیر بگذارند، اما این حالت معمولاً با علائم دیگری همراه است، نه صرفاً افزایش خال. -
افزایش سن
با بالا رفتن سن، به‌ویژه از ۳۰ سالگی به بعد، ممکن است خال‌های جدید ظاهر شوند یا لکه‌های رنگی مشابه به نام "لکه‌های پیری" (age spots) یا "کراتوز سبورئیک" ایجاد شوند.
چه زمانی نیاز به پیگیری پزشکی دارید؟
ظاهر شدن خال‌های جدید همیشه خطرناک نیست، اما اگر هر یک از موارد زیر را مشاهده کردید، حتماً باید توسط متخصص پوست معاینه شوید:
-
تغییر در اندازه، رنگ، یا شکل خال‌های قبلی
-
خال‌هایی که نامتقارن یا لبه‌دار شده‌اند
-
خال‌هایی که دچار خارش، خونریزی یا زخم می‌شوند
-
ظاهر شدن تعداد زیاد خال در مدت زمان کوتاه
توصیه‌های عملی برای شما
-
از قرار گرفتن مستقیم زیر آفتاب بین ساعت ۱۰ تا ۴ بعدازظهر پرهیز کنید.
-
به صورت منظم از ضدآفتاب با SPF حداقل ۳۰ استفاده کنید، حتی در روزهای ابری.
-
بدن خود را ماهانه بررسی کنید و در صورت دیدن خال‌های جدید یا تغییر در خال‌های قبلی، عکس بگیرید و با متخصص پوست مشورت کنید.
-
اگر پوست روشنی دارید یا مستعد لک و خال هستید، استفاده از کلاه لبه‌دار، عینک آفتابی و لباس پوشیده در محیط‌های باز توصیه می‌شود.
-
از مصرف خودسرانه‌ی داروها یا کرم‌های روشن‌کننده یا لایه‌بردار بدون تجویز پزشک پرهیز کنید.
جمع‌بندی
پدیدار شدن خال‌های جدید روی پوست می‌تواند به دلایل متعددی مانند ژنتیک، آفتاب‌گرفتگی، تغییرات هورمونی یا حتی روند طبیعی افزایش سن باشد. اگرچه در بیشتر موارد این خال‌ها بی‌ضرر هستند، اما در صورت تغییرات غیرعادی یا ظاهر شدن خال‌های متعدد در زمان کوتاه، حتماً باید توسط پزشک متخصص پوست ارزیابی شوید. محافظت در برابر آفتاب و پایش منظم پوست، نقش مهمی در پیشگیری و کنترل این وضعیت دارد.
